ساقی کوثر

یکی از دروس زندگی امام باقر، مقابله‌ي ایشان با انحرافات است که البته اين در زمان هر امامي کم و بيش بوده و اساساً يکي از فلسفه‌هاي عميق امامت، به عنوان حجّت خدا بر خلق و به عنوان حافظ دين خدا، اين است که در هر زماني مراقب افکار امت باشند و با انحرافات مقابله کنند. يکي از تفاوت‌هاي بارز بين امام و غير امام همين است. حکّام جور که براي قدرت طلبي و مطامع دنيوي و حيواني سراغ حکومت مي‌آيند، دنبال اين مسائل نيستند.

حتي بسياري از کساني هم که مدعي دينداري‌اند اصلاً خودشان انحراف ايجاد مي‌کنند. حال در طول زمانها چه کسي بايد باشد که بتواند تشخيص دهد انحراف چيست و جلوي انحرافات را بگيرد؟ اين وظيفه امامان معصوم (ع) در زمان حضور و نائبان آنها در زمان غيبت است. اين نکته‌ي خيلي مهمي است.

در ميان ائمه‌ي ساير مذاهب، کدام يک از آنها را سراغ داريد که در زمان خودشان يک فتنه يا انحراف عقيدتي و بدعتي را تشخيص داده و با آن مقابله کرده باشند؟ البته آن بدعتي که بر اساس مباني ديني بدعت باشد، نه آنکه روي کج‌فکري‌ها و جهالت‌هاي خودشان، خيلي از مسلمات ديني را بدعت بنامند. همچنانکه ابن تيميه کارش به جايي رسيد که رفتنِ زيارت قبر رسول خدا (ص) را بدعت دانست. اين روي کج فکري است.

اما آن کسي که شاخص دقيق تشخيص بدعت از غير بدعت، فتنه از غير فتنه است، فقط امام معصوم (ع) است.

اين تشخيص و مقابله در زندگي امام باقر (ع) وجود داشته است. افرادي در زمان امام باقر (ع) ادعاي علم غيب مي‌کردند، مثل مغيرة بن سعيد عجلي، کسي که در حضور امام باقر (ع) با گستاخي و بي‌حيايي فراوان به ايشان عرض مي‌کرده «إني أعلم الغيب»، شايد منظورش اين بوده که اتفاقاتي که طي چند روز آينده مي‌افتد، تا يک حدّي خبر دارم.

حال برخورد امام باقر (ع) چگونه بوده است؟ حضرت نسبت به اين فرد که ادعاي علم غيب کرد، با لحني تند او را از آن مجلس بيرون کردند و در ميان مردم مورد لعن قرار دادند.

در زمان ما هم افرادي وجود دارند که مدعي‌ هستند. ادعاها و پيشگويي‌هايي مي‌کنند، کِي فلان قضيه اتفاق مي‌افتد؟ اين کار با سيره‌ي ائمه طاهرين (ع) و سيره‌ي امام باقر (ع) سازگاري ندارد و ما طلبه‌ها بايد با اين مسائل مقابله کنيم.

اکنون در جامعه‌ي ما چه بسيار کتاب‌هايي پر از قضايايي است که هيچ اساس ندارد و يک عده‌اي که فقط به فکر منافع مادي و اقتصادي خود هستند، اين کتب را در تيراژ وسيعي منتشر کرده و به أنحاء و أقسام روش‌هاي موجود براي فروش آن متوسل مي‌شوند. براي ترويج يک قضيه دروغ و بي اساس، ادعاهايي که هيچ اساسي ندارد. اما برخورد امام باقر (ع) با مغيره که فقط ادعاي علم غيب مي‌کرد و مي‌گفت من مي‌دانم فلان آدم چه روزي خواهد مُرد، و از اين قبيل ادعاها، آنچنان بود.

@Mohamadrezahadadpour